Viêm âm đạo: Căn bệnh phụ khoa phổ biến chị em nào cũng bị

Viêm âm đạo là bệnh phụ khoa phổ biến mà chị em nào cũng có thể mắc 1 lần trong đời. Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra nên cách điều trị cũng khác nhau. Dưới đây là những điều cần biết về viêm âm đạo và cách điều trị an toàn, hiệu quả không lo bệnh tái phát dành cho chị em.

1. Viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo còn gọi là nhiễm trùng âm đạo là tình trạng âm đạo bị sưng viêm, dẫn đến tiết nhiều dịch, gây cảm giác ngứa ngáy và đau.

Nguyên nhân viêm âm đạo thường do sự mất cân bằng của vi khuẩn âm đạo hoặc bị nhiễm trùng. Giảm nồng độ estrogen sau mãn kinh cũng có thể gây ra viêm âm đạo. Các loại viêm âm đạo phổ biến nhất là:

• Nhiễm khuẩn âm đạo: Do sự mất cân bằng vi khuẩn thường trú môi trường âm đạo dẫn đến sự phát triển quá mức của các loại vi khuẩn khác.
• Nhiễm nấm âm đạo: Bệnh thường do nấm Candida albicans gây ra.
• Trichomonas: Do ký sinh trùng gây ra và thường lây truyền qua quan hệ tình dục.

2. Nguyên nhân gây viêm âm đạo

2.1. Thay đổi nồng độ hormone khi mang thai, cho con bú, mãn kinh

Nồng độ hormone sẽ thay đổi khi chị em mang thai, cho con bú hay mãn kinh và làm giảm sức đề kháng của cơ thể khiến cho vi khuẩn có cơ hội sinh sôi và phát triển. Thêm vào đó là sự xâm nhập của vi khuẩn từ bên ngoài gây mất cân bằng môi trường âm đạo.

2.2. Viêm âm đạo do vi khuẩn

Viêm âm đạo do vi khuẩn (BV) là bệnh nhiễm trùng âm đạo phổ biến nhất ở chị em trong độ tuổi sinh sản. Bệnh gây ra bởi sự kết hợp của một số vi khuẩn thường sống trong âm đạo. Khi các vi khuẩn này phát triển quá mức sẽ làm mất cân bằng pH âm đạo và khiến toàn bộ khu vực này viêm nhiễm. Chị em sẽ thấy dịch âm đạo có mùi bất thường, loãng và có màu trắng đục, mùi càng ẽo hơn sau khi giao hợp. Đây không phải là bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, nhưng nó thường gặp ở những người có hoạt động tình dục đều đặn. Các yếu tố nguy cơ là quan hệ với nhiều bạn tình, thụt rửa âm đạo thường xuyên, hút thuốc lá.

2.3. Nhiễm trùng nấm men

Khi có sự phát triển quá mức của một sinh vật nấm thường là Candida albicans nằm trong âm đạo sẽ gây ra viêm âm đạo. Nấm Candida albicans thường xuất hiện ở chị em mang thai hoặc những người mắc bệnh tiểu đường. Hoặc nếu lạm dụng thuốc kháng sinh cũng sẽ khiến những vi khuẩn cộng sinh có ích trong âm đạo bị tiêu diệt, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển. Viêm âm đạo do nấm Candida ít lây qua đường tình dục nhưng nếu bệnh tái phát đi tái phát lại nhiều lần, chị em cũng nên kết hợp điều trị cùng lúc với bạn tình.

2.4. Viêm âm đạo do Trichomonas

Đây là bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phổ biến do một loại ký sinh trùng đơn bào có tên là Trichomonas vagis gây ra. Sinh vật này lây lan trong quá trình quan hệ tình dục với người bị nhiễm trùng. Nếu ở nam giới Trichomonas thường nhiễm vào đường tiết niệu và không gây ra triệu chứng thì ở chị em khi nhiễm trichomonas thường lây nhiễm vào âm đạo và có thể gây ra các triệu chứng đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác cho chị em.

Xem thêm thông tin về Viêm âm đạo do Trichomonas

2.5. Viêm âm đạo do Chlamydia

Đây cũng là bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất. Hầu hết chị em khi bị nhiễm bệnh chlamydia đều không xuất hiện triệu chứng. Một số người thấy dịch âm đạo tiết ra bất thường, bị chảy máu nhẹ (đặc biệt là sau khi giao hợp do cổ tử cung rất mềm), đau ở vùng bụng dưới và vùng chậu. Bệnh thường gặp ở chị em trong độ tuổi từ 18 – 35 tuổi, có nhiều bạn tình. Tuy có thể điều trị bệnh bằng thuốc kháng sinh nhưng tốt nhất chị em nên chú ý phòng ngừa bệnh bằng cách duy trì quan hệ một vợ một chồng hay có sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ. Cũng như viêm âm đạo do Trichomonas, viêm do Chlamydia cũng cần phải điều trị cùng lúc ở cả người mắc lẫn bạn tình.

2.6. Viêm âm đạo do bệnh lậu

Vi khuẩn lậu có tên khoa học là Neisseria Gonorrhoeae hay còn gọi là song cầu trùng Gram có hình dạng như hạt cà phê. Đây là một bệnh xã hội có tốc độ lây lan nhanh chóng qua đường tình dục.

2.7. Viêm âm đạo không lây

Đây là trường hợp không hiếm gặp, chị em có thể bị ngứa, rát, thậm chí tiết dịch âm đạo nhiều nhưng khi thăm khám thì không phát hiện viêm nhiễm vùng kín. Nguyên nhân của tình trạng này là do cơ thể người bệnh phản ứng, dị ứng hoặc kích ứng bởi thuốc xịt, dung dịch thụt rửa âm đạo hoặc tampon, cốc nguyệt san, sản phẩm diệt tinh trùng… Hoặc do chị em sử dụng xà phòng thơm, kem dưỡng da, chất bôi trơn, bột giặt, nước xả vải … khiến vùng da bên ngoài âm đạo bị dự ứng, nhạy cảm … Hay việc sử dụng các sản phẩm khử mùi, ngăn ngứa bôi ngoài da trong thời gian dài cũng khiến âm đạo viêm nhiễm với các dấu hiệu như âm đạo tiết dịch nhiều, nhầy, có màu từ vàng đến xanh. Chị em mãn kinh thường viêm âm đạo do nguyên nhân này.

2.8. Hội chứng sinh dục mãn kinh

Tình trạng giảm nồng độ estrogen sau khi mãn kinh hoặc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng có thể làm cho niêm mạc âm đạo mỏng, đôi khi dẫn đến kích thích âm đạo, nóng rát và khô.

3. Triệu chứng của viêm âm đạo

Viêm âm đạo có thể bao gồm các triệu chứng sau:

• Thay đổi màu sắc, mùi hoặc lượng dịch tiết ra từ âm đạo
• Ngứa âm đạo hoặc kích thích
• Đau khi giao hợp
• Đi tiểu đau
• Chảy máu âm đạo nhẹ hoặc đốm

Dịch âm đạo do nguyên nhân gây viêm cũng khác nhau, như:

• Viêm âm đạo do vi khuẩn: Dịch tiết có màu trắng xám, có mùi hôi càng rõ ràng hơn sau khi quan hệ tình dục. Khi bị viêm âm đạo do Gardnerella vaginalis sẽ xuất hiện các triệu chứng như khí hư ra nhiều, khí hư màu trắng đục hoặc xám, vùng kín có mùi hôi tanh khó chịu, nhất là khi giao hợp, khi rụng trứng hoặc trong những ngày có kinh.
• Nhiễm nấm men: Có triệu chứng chính là ngứa, chất dịch có thể có màu trắng, dày giống như phô mai hoặc khí hư có dạng lỏng như nước hoặc đặc như mủ, khí hư màu trắng đục, lợn cợn thành từng mảng kèm đau rát ngứa ngáy xung quanh âm hộ kèm đau khi đi tiểu, quan hệ tình dục.
• Viêm âm đạo do Trichomonas: Dịch tiết có thể có màu vàng xanh, đôi khi có bọt khí hư loãng, có mùi hôi khó chịu, có các bọt khí nhỏ li ti. Vùng kín ngứa ngáy, khó chịu như có cảm giác con gì đang bò trong âm đạo. Đau đớn khi giao hợp, cảm giác đau, nóng rát khi tiểu tiện.

Khi nào đi khám bác sĩ

Chị em nên đi khám bác sĩ nhất là khi thấy khó chịu âm đạo bất thường, đặc biệt là:

• Vùng kín có mùi âm đạo đặc biệt khó chịu, tiết dịch hoặc ngứa.
• Nếu chị em chưa bao giờ bị nhiễm trùng âm đạo thì bác sĩ xác định các dấu hiệu và triệu chứng, có thể tìm ra nguyên nhân.
• Nếu trước đây chị em đã bị nhiễm trùng âm đạo.
• Chị em quan hệ với nhiều người hoặc có bạn tình mới gần đây thì có thể lây bệnh qua đường tình dục. Một số bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục có các dấu hiệu và triệu chứng tương tự như nhiễm trùng nấm men hoặc nhiễm khuẩn âm đạo.
• Chị em đã hoàn thành một liệu trình thuốc chống nấm men không kê đơn và các triệu chứng của bạn vẫn tồn tại.
• Chị em bị sốt, ớn lạnh hoặc đau vùng chậu.

4. Đối tượng thường mắc viêm âm đạo

Các đối tượng dễ mắc viêm âm hộ và các yếu tố nguy cơ gồm có:

• Thay đổi nội tiết tố: Thường gặp ở chị em mang thai, thuốc tránh thai hoặc mãn kinh
• Hoạt động tình dục với nhiều người
• Lây nhiễm bệnh lây qua đường tình dục
• Chị em sử dụng các loại thuốc như kháng sinh và steroid có thể gây viêm ở vùng kín
• Sử dụng chất diệt tinh trùng để ngừa thai
• Bệnh tiểu đường không được kiểm soát
• Sử dụng các sản phẩm vệ sinh như tắm bong bóng, xịt âm đạo hoặc khử mùi âm đạo
• Thụt rửa âm đạo
• Mặc quần lót ẩm hoặc quá chật
• Sử dụng dụng cụ tử cung (DCTC) để ngừa thai

5. Cách phòng ngừa bệnh viêm âm đạo

Chị em có thể phòng ngừa bệnh viêm âm đạo như sau:

• Vệ sinh âm hộ đúng cách: Chị em nên vệ sinh âm hộ đúng cách, lau từ phía trước ra sau mỗi khi rửa vùng kín để tránh lây lan vi khuẩn từ hậu môn vào vùng kín.
• Không thụt rửa âm đạo: Thói quen thụt rửa âm đạo chính là một trong những nguyên nhân gây viêm âm đạo do vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài vào. Do đó chị em chỉ nên rửa bên ngoài vùng kín rồi lau khô bằng khăn sạch.
• Tránh các chất gây kích ứng: Tampon thơm, miếng lót và xà phòng thơm… là các chất gây kích ứng chị em nên tránh sử dụng.
• Tránh tắm, bồn nước nóng và bồn tạo sóng .
• Quan hệ tình dục an toàn: Muốn phòng tránh viêm vùng kín ở phụ nữ thì quan hệ tình dục an toàn là điều cần thiết. Thói quen này giúp ngăn nguy cơ nhiễm khuẩn qua đường tình dục. Quan hệ một vợ một chồng, tránh quan hệ nhiều bạn tình và nên sử dụng bao cao su khi quan hệ.
• Vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ: Thói quen vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ sẽ giúp hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.
• Mặc quần áo lót chất liệu khô thoáng thấm hút mồ hôi: Chị em nên chọn mặc quần lót có chất liệu mềm mại, khô thoáng để vùng kín không bị bí, nóng tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh phát triển.
• Khám phụ khoa định kỳ: Thói quen này sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và có biện pháp điều trị kịp thời.

6. Các biện pháp chẩn đoán bệnh viêm âm đạo

Khi chị em đi khám, bác sĩ sẽ tiến hành các bước thăm khám và chẩn đoán bệnh sau:

• Hỏi về bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi xem chị em đã từng bị nhiễm trùng âm đạo hoặc bệnh lây qua đường tình dục từ đó có thể định hướng được nguyên nhân ở các loại viêm âm đạo hay tái phát.
• Thực hiện khám phụ khoa: Bác sĩ có thể sử dụng 1 dụng cụ gọi là mỏ vịt để nhìn vào bên trong âm đạo để tìm viêm nhiễm và tiết dịch bất thường.
• Lấy bệnh phẩm để làm xét nghiệm: Trong quá trình khám phụ khoa, bác sĩ có thể thu thập một mẫu dịch tiết âm đạo hoặc cổ tử cung để làm xét nghiệm, có thể soi tươi hay cấy để tìm vi khuẩn, nấm,… gây nhiễm viêm âm đạo. Kết quả xét nghiệm này sẽ giúp xác định loại viêm âm đạo mà chị em mắc phải.
• Thực hiện kiểm tra pH: Kiểm tra pH âm đạo bằng cách áp dụng que thử pH hoặc giấy pH vào thành âm đạo. Độ pH tăng có thể chỉ ra vi khuẩn âm đạo hoặc nhiễm trichomonas. Tuy nhiên, xét nghiệm pH không phải là xét nghiệm chẩn đoán đáng tin cậy nên vẫn cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác trước khi bác sĩ đưa ra chẩn đoán cuối cùng.

Chị em lưu ý: Tránh sử dụng băng vệ sinh, quan hệ tình dục hoặc thụt rửa trước buổi khám để bác sĩ đánh giá dịch âm đạo một cách chính xác nhất.

7. Điều trị bệnh viêm âm đạo

Bệnh viêm âm đạo do nhiều nguyên nhân gây bệnh nên tùy vào từng căn nguyên mà bác sĩ sẽ có chỉ định nhiều cách chữa viêm âm đạo khác nhau: 

• Nếu viêm âm đạo do vi khuẩn: Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc viên metronidazol dùng đường uống, gel metronidazole hoặc kem bôi clindamycin.
• Nếu nhiễm trùng nấm men: Bác sĩ thường được điều trị bằng thuốc bôi hoặc kem chống nấm không kê đơn, chẳng hạn như miconazole, clotrimazole, butoconazole hoặc tioconazole. Bác sĩ cũng có thể kê toa thuốc kháng nấm như fluconazole.
• Nếu nhiễm trùng trichomonas: Thuốc thường được chỉ định là metronidazole hoặc tinidazole.
• Với trường hợp viêm teo âm đạo: Bác sĩ có thể chỉ định dùng Estrogen dạng kem, viên hoặc vòng đặt âm đạo sẽ giúp cải thiện hiệu quả tình trạng này.
• Nếu viêm không do nhiễm trùng: Điều trị bệnh viêm âm đạo do các nguyên nhân này thì chị em cần xác định chính xác tác nhân gây kích ứng để tránh xa nó như dung dịch vệ sinh, bột giặt, nước xả vải, băng vệ sinh, tampon…

Viêm âm đạo là bệnh phụ khoa mà chị em nào cũng có thể mắc phải 1 lần trong đời. Do đó khi thấy vùng kín có những dấu hiệu khác lạ như dịch tiết thay đổi màu, có mùi hôi, ngứa vùng kín… thì chị em nên đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân gây bệnh và được điều trị kịp thời, đúng cách. Tuy nhiên để quá trình điều trị thêm hiệu quả, nhanh chóng và ngăn ngừa viêm nhiễm tái phát thì chị em nên sử dụng thêm viên uống có chứa các kháng sinh thực vật là Trinh nữ hoàng cung, Hoàng bá, Khổ sâm, Diếp cá và Dây ký ninh. Các thảo dược này sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, giữ nguyên lợi khuẩn để không làm thay đổi môi trường âm đạo. Ngoài ra viên uống còn có Immune Gamma, thành phần được chiết xuất từ thành vách tế bào có lợi sẽ giúp tăng sức đề kháng vùng kín, ngăn không cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển gây bệnh. Chị em có thể sử dụng viên uống này song song với đơn thuốc của bác sĩ, hỗ trợ điều trị, ngăn không cho bệnh tái phát, khắc phục được nhược điểm khi dùng thuốc tây trong điều trị viêm nhiễm là thường loại bỏ cùng lúc hại khuẩn và lợi khuẩn làm môi trường âm đạo mất cân bằng và vô tình tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại xâm nhập, khiến viêm nhiễm tái phát.

Xem thêm về cách khắc phục bệnh viêm âm đạo hiệu quả nhất qua chia sẻ của BSCKII. Nguyễn Thái Hà, nguyên Trưởng khoa Khám bệnh – Bệnh viện Từ Dũ TP Hồ Chí Minh qua video dưới đây.

Chuyên gia chia sẻ cách khắc phục bệnh viêm âm đạo hiệu quả nhất